25/03/2020 - Portret
Tekst: Gérald Guétat - Foto's: Henri Thibault
PROFEET IN EIGEN LAND
Antonio Ghini - Directeur van het Museo Ferrari
De dag komt dat toeristen in Italië eerst de Sint-Pietersbasiliek in Rome, de Uffizi in Firenze en het Museo Ferrari bezoeken. Antonio Ghini, directeur van het heilige der heiligen in Maranello, heeft met meer dan 322.000 bezoekers in één jaar. Deze geboren leider is altijd in de weer. Waar hij gaat, volgt het succes en sinds een twintigtal jaar steekt hij al zijn energie in Ferrari.
De ‘Cavallino Rampante’ die 3 meter hoog steigert, nodigt de hele wereld uit om het Museo Ferrari in Maranello binnen te gaan.
Het hart van Maranello, de ‘rode stad’, slaat op het ritme van de bolides die er geproduceerd worden. In de straten, vol vaandels met het beeld van het steigerende paard, weerklinkt met de regelmaat van een klok het geluid van tersluiks voorbijrijdende testwagens terwijl hele colonnes in de kleuren van de Scuderia getooide bezoekers voorbijlopen. Het lijkt elke dag opnieuw wel of we aan de vooravond staan van een Grand Prix en zo gaat het al zevenenzestig jaar. Niet ver van het beroemde restaurant ‘Il Cavallino’, tegenover het historische hoofdkwartier, wordt een ultramodern gebouw opgetrokken waarin het toekomstige hoofdkwartier van de Scuderia gevestigd zal worden, en van waaruit het merk binnenkort de renstallen van over de hele wereld zal uitdagen. De aantrekkingskracht van de legendarische Ferrari is wereldwijd nog nooit zo groot geweest. Steeds meer fans vinden de weg naar het museum dat aan Ferrari gewijd is. Dit nooit geziene succes, dat van elk voorwerp dat het logo van de Cavallino draagt een echte relikwie maakt, is het resultaat van formidabel teamwork. Eén van de sleutelfiguren die na de dood van de Commendatore de nieuwe toekomst van Ferrari vorm gegeven hebben is Antonio Ghini. Hij speelt een bepalende rol, eerst als directeur communicatie van het merk - van 1993 tot 2008 - en tegenwoordig als directeur van het museum in Maranello en sinds korte tijd ook van het Museo Casa Natale Enzo Ferrari in Modena en van het Ferrari Official Magazine. Als je hem ontmoet, word je volledig ondergedompeld in de geheime wereld van het ontstaan van een legende waarvan het museum wel een tempel lijkt, oordeelkundig gesitueerd tussen verleden, heden en toekomst. Het eerste rondje op de piste wordt meteen op volle snelheid afgelegd. De man is rank en groot van gestalte, met een dynamische tred en een doordringende blik. Het vuur van de passie die hem drijft is een subtiele mix van een tomeloze actiedrang en een haast aristocratische, filosofische kijk op de wereld en de dingen. Je zou hem kunnen beschrijven als een schaakspeler met levensgrote stukken, die eigenhandig de reuzegrote stukken in een complex spel verplaatst. Men zegt vaak dat de realisatie van een geslaagd leven afhangt van de mate waarin men z'n jeugddromen waarmaakt.
In de inkomhall: deze carrosserie van een 750 Monza, die niet helemaal conform het origineel is, werd bewaard door Antonio Ghini, directeur van het museum en opgehangen als een werk van de hand van Scaglietti. Deze operatie is gebeurd toen de 750 Monza van het museum werd gerestaureerd om rijdend tentoongesteld te worden in een andere zaal, met de ‘juiste’ carrosserie. De 750 Monza dankt zijn naam aan de overwinning in zijn allereerste race op het circuit ten noorden van Milaan, in 1954, met Mike Hawthorn en Umberto Maglioli aan het stuur.
Een mooi voorbeeld is dat van een kind in Bologna dat vanuit het venster elk jaar de bolides van de Mille Miglia voorbij zag rijden: “Als kind hoorde ik in 1948 in de tuin van mijn ouders een hels lawaai. Het was Tazio Nuvolari die voorbijreed, aan het stuur van een Ferrari 166 Spyder Corsa. Ik was erdoor gefascineerd. Later begreep ik dat wat ik gehoord had een bijna mystiek samenspel was tussen de kampioen, het fabelachtige gebrul van zijn wagen en het enthousiasme van de massa.” De magie doet onweerstaanbaar haar werk en het verhaal van het eerste bezoek dat Antonio Ghini aan Ferrari bracht, tien jaar later, is de moeite waard. Onze jongeman is op dat ogenblik een verwoed lezer van een autosporttijdschrift. In een memorabel nummer ervan worden tien bezoeken aan Maranello weggeschonken. Dat spreekt hem zo erg aan dat Ghini niet naar school gaat maar de eerste trein naar Milaan neemt, waar hij zich naar de kantoren van het magazine haast, met de dood in het hart uit vrees om te laat te komen: “Ik was zelfs de eerste en ongetwijfeld de meest vastberaden lezer om die kans niet te laten liggen. Maar ik had wel grote problemen met mijn moeder, die mijn leven de verkeerde kant zag opgaan door mijn ongezonde voorliefde voor Ferrari.” Gelukkig heeft de geschiedenis de bezorgde moeder ongelijk gegeven. Ze ziet haar zoon tot haar geruststelling zijn ambitie als piloot opgeven en een mooie carrière beginnen in de communicatie en de marketing, waarbij hij ook een tijdlang bij Renault werkt waar hij onder andere de ‘opendeurdagen’ uitvindt. Bij zijn opdrachten voor het merk met de ruit heeft hij zelfs de gelegenheid Enzo Ferrari te ontmoeten, een paar jaar voor diens overlijden. Ghini levert hem discreet een comfortabele R25, waarschijnlijk de laatste persoonlijke wagen van de Commendatore, na een R18 Turbo die hij had gekozen voor zijn motor.
Deze 330 P3/P4 verwelkomt de bezoekers van de tentoonstelling ‘Sporting Spirit’. Deze historische wagen maakte deel uit van het koptrio dat de 24U van Daytona won in 1967, samen met twee andere Ferrari's P4 en daarmee staken ze Ford op eigen terrein de loef af.
Antonio Ghini stond erop dat het museum alle ontwikkelingsfases moest tonen van de verschillende prototypes die leidden naar het uiteindelijke concept van de F150.
In 1993 gaat Lucas di Montezemolo, de briljante president van Ferrari, door met het herstel van de firma en hij neemt Antonio Ghini in dienst als directeur communicatie en manager van het merk. Drie maand eerder had hij ook al een zekere Jean Todt aangeworven ... De onstuimige grootindustrieel omringt zich op elk domein met een team dat van aanpakken weet, met de resultaten die men kent. Ondanks ups en downs in de Formule 1 nestelt het merk uit Maranello zich overal aan de top in de nauwkeurig omschreven sector die het voor zichzelf gedefinieerd heeft, met dit unieke verband tussen de piste en de weg: “Het standpunt van Ferrari in verband met de elektronische rijhulpsystemen toont aan in welke mate innovatie enkel wordt gezien als een verbetering van de technische mogelijkheden, maar dat mag niet ten koste gaan van het rijplezier. De piloot blijft nog steeds de centrale figuur bij het nemen van beslissingen en niet de technologie die op haar terrein blijft, zodat een Ferrari steeds zijn eigen karakter behoudt.” Voor Antonio Ghini is ‘moed’ één van de cruciale kwaliteiten in de communicatie, zoals hij zelf herhaaldelijk bewezen heeft door risicovolle beslissingen te nemen. Eén van de beslissingen die wij ons herinneren is het naar China en India sturen van een Ferrari 612 Scaglietti, tegen het advies van de fabrieksdirectie in.
Antonio Ghini en de verschillende museumverantwoordelijken (van links naar rechts: Fabbio Fabbri, Francesco de Angelis, Elisabetta Zanni en Christos Vlahos) zijn bijzonder trots op één van de mooiste stukken van de tentoonstelling, de Ferrari P3/P4 die op de 24U van Daytona in 1967 door het team Rodriguez-Guichet naar de 3e plaats gestuurd werd.
Maar zowel de ‘China Tour’ in 2005 als de ‘Magic India Tour’ in 2008 werden een grandioos succes: niet allen toonden ze het merk aan potentiële kopers in de opkomende landen, maar ze bewezen aan de hele wereld hoe betrouwbaar de wagens wel waren. Het valt te begrijpen dat Antonio Ghini op basis van zijn ruime ervaring als speler en waarnemer in de automobielwereld zijn acties onderneemt in functie van wat hij beschouwt als het meest intieme gevoel in de verhouding mens - machine. Ghini verklaarde ooit als directeur communicatie: “Ferrari is een droom, en aan een droom geef je geen ruchtbaarheid.”
Het museum dat hij gerenoveerd heeft, is daarvan een verrijkende illustratie, met zijn nieuwe zalen, zijn permanente collecties en zijn tijdelijke tentoonstellingen die constant evolueren op een ritme dat zo intens is als een raceseizoen. De term ‘museum’ wordt soms nog geassocieerd met stofferig immobilisme. Daar is in dit geval geen sprake van. Je hebt veeleer de eer binnen te stappen in de wereld van een onderneming die uniek is in haar genre met alles wat dat oplevert aan geschiedenis van de techniek en de inbreng van de mens: de slogan die zich aan de ingang bevindt stelt voor om ‘de droom te beleven’: “Wat ons in de eerste plaats bezighoudt is de bezoeker zelf, want een Ferrari is niet voor iedereen bereikbaar. Wij stellen hem dus een emotionele belevenis voor: binnengaan in de realiteit van het merk door er de sportgeschiedenis van te vertellen, maar ook elk verband met de wereld in het algemeen, het heden en de research.” En het is inderdaad dit gevoel van ‘een leven in beweging’ dat een bezoek zo meeslepend maakt, gaande van de opgejutte Formule 1-arena tot de futuristische wereld van de moderne prototypes. Antonio Ghini, een kenner die design beschouwt als één van de schone kunsten, geeft toe dat het vaak moeite kost de ontwerpers van studiebureaus te overtuigen om hem wagens of essentiële onderdelen te laten recupereren om de researchfases te laten zien die leiden tot de meest geavanceerde modellen.
Antonio Ghini aan het mediteren in het midden van de zaal die voorbehouden is aan de Formule 1-bolides die het succes naar Maranello gebracht hebben, met Michael Schumacher aan het eind van de jaren 90 en het begin van de jaren 2000.
Achter elke trofee staan mensen, moed en talent,’ zegt de tekst onder een paar van de mooiste bekers die wereldwijd overwinningen bekroonden van de wagens van Enzo Ferrari.
Ghini houdt van verrassingen, zoals het prototype van de LaFerrari dat volledig bedekt was met zwarte kleefband en zo compleet onherkenbaar de weg opging voor testritten. Welke regisseur zou zijn grote vrouwelijke ster zo onder de modder naar de schoonheidsspecialiste durven sturen? “Een dergelijk stuk wordt behandeld als een archiefstuk dat zonder onze inspanningen verloren zou gaan. Het museum moet dus constant bijdragen aan het weergeven van de echte geschiedenis van Ferrari, die ook een culturele geschiedenis is van de schoonheid en de technologie.”
Het museum van Maranello ligt ver van de belangrijkste toeristische circuits in Italië en is verplicht de bezoeker een volledig activiteitenpakket aan te bieden. De permanente collecties van wagens die de geschiedenis van het merk geschreven hebben en de tijdelijke exposities die gebaseerd zijn op actuele thema's volstaan niet meer om te voldoen aan de eisen van het grote publiek, individuele bezoekers of gezinnen, tifosi of gewone bewonderaars, jong en oud. En daarom: “Voor het eerst exposeren wij naast de zeldzaamste historische Ferrari's het recentste model, de LaFerrari, waarvan er slechts 499 geproduceerd zullen worden. Wij zullen die vitale link tussen de historische legende van het merk en zijn toekomst blijven activeren. Zo kunnen de bezoekers ook het intensieve teamwork tijdens een Grand Prix beleven met de Red Campus en twee Formule 1-simulatoren.” Het museum in Maranello maakt reeds deel uit van een regionaal cultureel netwerk dat ‘Terra di Motori’ gedoopt werd.
Zicht van de cockpit van de 225S Export, getekend door Vignale en waarmee Antonio Stagnoli als derde op het podium stond op de GP van Monaco 1952 die dat jaar voorbehouden was aan sportwagens.
Modena en de streek eromheen was immers de geboortestreek van Ferrari, Maserati en verscheidene andere legendarische Italiaanse autosportmerken: “Het is zoals in een symfonieorkest: je hebt een dirigent nodig. In Maranello spelen wij de eerste viool, dat weten we, maar het toekomstige succes van andere musea zoals dat van Modena vormt een echte uitdaging.” Antonio Ghini, die zopas benoemd werd tot hoofd van het futuristische Museo Casa Natale Enzo Ferrari, dat in 2012 werd ingehuldigd, begint zo met zijn team aan een nieuw creatief avontuur, om het geweldige succes dat Maranello bij het publiek heeft over te doen, zonder echter dezelfde expositie- of activiteitenthema's te kopiëren. De mogelijkheden tot samenwerking tussen beide musea zijn aanzienlijk, gezien de rijkdom van de collecties, de geschiedenis van de mens en de huidige industriële research van de grote merken.
Het zou geen verbazing wekken mocht het recente museum van Modena, met het geboortehuis van Enzo Ferrari, dezelfde benijdenswaardige toekomst kennen als de site van Maranello. Antonio Ghini heeft zich duidelijk voorgenomen om alle fans van mooie mechaniek en sensuele vormen made in Italy nieuwe mogelijkheden te bieden om van dit alles te genieten tijdens een mooie reis.
www.museo.ferrari.com
www.museocasaenzoferrari.it
Het museum exposeert deze maquette van de F150, rechtstreeks geïnspireerd door Formule 1-technologieën, op schaal 1 in synthetische klei. Dit is de krachtigste Ferrari die ooit ontworpen werd.
Meer weten
To keep the emotion, subscribe to the Newsletter
